Việt Nam: đề xuất mới của USCIS tác động thế nào tới chương trình định cư Mỹ EB-5?

Sự phân bổ visa trong 10 năm tới nếu luật pháp không có thay đổi.

Xét về thủ tục, nếu không có gì thay đổi về luật pháp Mỹ nói chung và luật nhập cư nói riêng, trong khoảng 10 năm tới các suất visa EB-5 sẽ được phân bổ theo như bảng dưới đây. Lượng visa tồn đọng của Việt Nam và Ấn Độ đang có chiều hướng tăng lên, nên có thể cuối cùng hai nước này sẽ chia sẻ các suất visa còn thừa (của các quốc gia khác) với Trung Quốc nhưng trước đó các quốc gia vẫn được mặc định là chỉ có tối đa 700 suất.

Những tác động có thể xảy ra khi dự luật H.R.1044 được áp dụng

Ngày 07/02/2019, tại Hạ viện Mỹ, các nghị sĩ Zoe Lofgren và Ken Buck đã giới thiệu H.R. 1044, “Dự luật về công bằng cho người nhập cư tay nghề cao của 2019”. Liên quan đến chương trình EB-5, dự luật mới này đề xuất gỡ bỏ hạn mức hàng năm của mỗi quốc gia, hiệu lực từ ngày 01/10/2019. Do hiện tại có khoảng 50.000 hồ sơ xin EB-5 từ Trung Quốc có ngày ưu tiên sớm hơn so với hồ sơ từ các quốc gia khác, việc ban hành dự luật H.R. 1044 sẽ giúp giải quyết số hồ sơ tồn đọng quá lớn này. Dự luật đảm bảo trong vòng 5 năm, hầu hết các vị trí ở phía đầu của danh sách chờ EB-5 sẽ hoàn toàn thuộc về các nhà đầu tư Trung Quốc, trong khi nhà đầu tư của các quốc gia khác sẽ vẫn tiếp tục đợi.    

Sau khoảng thời gian 5 năm nói trên, các suất visa sẽ được phân cho nhóm ba quốc gia là Trung Quốc, Việt Nam và Ấn Độ (đây là ba quốc gia hiện đứng đầu về nhu cầu EB-5). Tiếp đó, nhóm quốc gia tiếp theo được phân visa sẽ được xác định dựa theo thứ tự ngày ưu tiên của hồ sơ. Cứ như vậy, một hàng chờ gồm hỗn hợp các hồ sơ của tất cả các quốc gia sẽ được hình thành (theo nguyên tắc FIFO), thay vì xét riêng từng quốc gia như trước đây. Theo đánh giá sơ bộ của Lee Li từ IIUSA, thời gian đầu khi dự luật H.R. 1044 được thông qua, những nhà đầu tư EB-5 mới sẽ phải chờ khoảng 9 năm.

Trên thực tế, việc thông qua dự luật H.R. 1044 sẽ khiến cho các trung tâm vùng thực sự gặp khó khăn khi phải huy động vốn từ những nguồn khác ngoài Trung Quốc, trong một vài năm hoặc có thể lâu hơn, trừ khi có một số thay đổi, ví dụ như:

• Quốc hội Mỹ ban hành một điều luật về tăng số lượng visa cho hạng mục EB-5.
• Bộ ngoại giao Mỹ ra quy định rằng số visa EB-5 sẽ chỉ tương đương với số nhà đầu tư, không bao gồm các thành viên gia đình đi cùng.
• Danh sách chờ được rút ngắn đến ngưỡng đủ để không làm các nhà đầu tư mới cảm thấy chán nản.

Đối với nhóm ba nước đứng đầu về số hồ sơ xin visa EB-5 là Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, việc thông qua dự luật H.R. 1044 sẽ có ảnh hưởng khác nhau với mỗi quốc gia. Về phía Trung Quốc, dự luật mới sẽ đem lại rất nhiều lợi ích, ví dụ như thời gian chờ 14 năm như trước đây, nay sẽ được rút ngắn xuống còn 9 năm. Tuy nhiên đồng thời với đó, ở các quốc gia khác, từ chỗ hồ sơ không phải chờ một năm nào thì nay sẽ tăng lên thành 9 năm. Điều này khiến nhu cầu đối với visa EB-5 trên thế giới sẽ giảm đi đáng kể, và khi nhiều nhà đầu tư từ bỏ việc theo đuổi EB-5, sẽ có thêm nhiều suất visa thừa và những nhà đầu tư Trung Quốc sẽ được hưởng lợi từ điều này. Về lâu dài, khi nhiều nhà đầu tư Trung Quốc có được quyền lợi nhập cư từ những suất visa thừa nói trên, hàng chờ trên toàn thế giới sẽ được rút ngắn, và dần dần nhu cầu EB-5 sẽ được kích thích trở lại. Việc thời gian chờ dành cho Việt Nam tăng từ 7.2 năm lên 9 năm sẽ khiến cho nhu cầu EB-5 tại quốc gia này chững lại, đây cũng là một yếu tố góp phần giảm bớt áp lực của tình trạng tồn đọng hồ sơ hiện tại.

Tác động của dự luật đối với Ấn Độ phức tạp hơn nhiều do ảnh hưởng tới cả EB-2/EB-3 và EB-5. Theo dự luật, đối với diện EB-5, thời gian chờ cho Ấn Độ sẽ tăng từ 5.7 năm lên 9 năm, trong khi thời gian chờ đối với diện EB-2 và 3 sẽ được rút ngắn. Ấn Độ vốn là một quốc gia mà hồ sơ EB-2, 3 phải chờ rất lâu, do vậy nếu H.R. 1044 được thông qua, các công dân sinh ra tại Ấn Độ sẽ phải cân nhắc kỹ trước khi đưa ra quyết định rằng nộp hồ sơ cho chương trình định cư Mỹ nào sẽ giúp họ rút ngắn quá trình nhập cư. Dĩ nhiên, việc tăng đột ngột thời gian chờ từ 0 lên 9 năm trên toàn thế giới sẽ gây ra những đổ vỡ từ chính bên trong chương trình EB-5, đây thực sự là một mối lo lớn.

Tác động tiềm ẩn khi những đề xuất của USCIS được đưa vào luật

Tháng 1, 2017, Bộ An ninh nội địa (DHS) đã đề xuất sửa đổi một số quy định của USCIS, bao gồm việc tăng số tiền đầu tư tối thiểu đối với chương trình định cư Mỹ EB-5 từ 500.000 USD lên 1.350.000 USD. Gần đây nhất, ngày 22/02/2019, DHS đã chuyển đề xuất của mình sang Bộ Quản lý và Ngân Sách, điều này có nghĩa là những quy định mới mà DHS đề ra có thể được đưa vào luật bất cứ lúc nào tùy theo mong muốn của chính phủ. Việc đề xuất tăng mức đầu tư lên tới 270% sẽ có tác động tương tự như việc thông qua H.R. 1044, nghĩa là sẽ tạo ra nhiều suất visa thừa, giúp giải quyết tình trạng tồn đọng hồ sơ, nhưng mặt khác lại khiến nhu cầu EB-5 trên thế giới sụt giảm đáng kể.

Những vấn đề thực tế mà các trung tâm vùng phải đối diện

Những đề xuất lập pháp như dự luật H.R. 1044 hay những điều chỉnh về quy định của USCIS có thể sẽ được đưa vào luật hoặc không, tuy nhiên trung tâm vùng và các chuyên gia trực thuộc cũng nên có sự chuẩn bị cho việc những tác động bất lợi có thể xảy ra đối với các dự án của mình.

Liên quan tới tình trạng tồn đọng hồ sơ EB-5 hiện tại, những phân tích gần đây của Charles Oppenheim từ Bộ ngoại giao và Lee Li từ IIUSA chỉ ra rằng các Bản tin visa đã không còn đưa ra những dự đoán đáng tin cậy về thời gian chờ dành cho nhà đầu tư EB-5 mới. Các trung tâm vùng do đó có thể sẽ cần cân nhắc và xem lại những tính toán về thời gian của mình, điều mà trước đây dựa hoàn toàn vào những thông tin trong Bản tin visa. Trong khi đề xuất tăng mức đầu tư từ 500.000 USD lên 1.35 triệu USD sẽ gây ra những rủi ro trước đầu tư thì dự luật H.R. 1044 lại tiềm ẩn những rủi ro sau đầu tư. Điều này khiến cho các nhà đầu tư EB-5 trên toàn thế giới thật sự lo ngại và sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các trung tâm vùng.

Kết luận

Sự tồn đọng hồ sơ EB-5 hiện đang làm giảm nguồn đầu tư và tạo việc làm tại Mỹ. Những thay đổi về lập pháp và quy chế sẽ có ảnh hưởng rất lớn tới các trung tâm vùng, các dự án cũng như các nhà đầu tư. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng sẽ có những tác động tích cực đáng được ủng hộ, có triển vọng sẽ đem lại lợi ích thật sự cho nhà đầu tư EB-5 cũng như người lao động Mỹ.

Nguồn: IIUSA