Trong vòng 5 năm trở lại đây, thị trường EB-5 của Việt Nam đã phát triển từ một thị trường có số hồ sơ ít hơn một chữ số vươn lên thành thị trường lớn thứ 2 trên thế giới . Các chuyên gia tin rằng, đối với thị trường Trung Quốc số lượng visa bị từ chối ước tính khoảng 70-90% thì Việt Nam đã dễ dàng vượt qua Trung Quốc là nguồn đầu tư EB-5 lớn nhất thế giới.
Ước tính mới đáng tin cậy về số lượng đơn I-526 được nộp trong năm 2017 là từ 275-400 hồ sơ, với đánh giá của cá nhân tác giả sẽ đạt mức khoảng 300 đơn. Tuy nhiên, ngay cả với sự phát triển nhanh chóng trong thị trường Việt Nam, phép tính đơn giản rằng Việt Nam (90 triệu dân) không bao giờ hy vọng có thể thay thế tỷ lệ mà bên Trung Quốc ( 1.3 tỷ dân). Hơn thế nữa, bất chấp sự tăng trưởng bùng nổ đó, thị trường EB-5 ở Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức với nhiều ngổn ngang.
Mặc dù Việt Nam nhanh chóng trở thành thị trường quan trọng thứ hai sau Trung Quốc, thị trường vẫn còn đang rất sơ khai và còn nhiều vấn đề. Chủ đầu tư dự án EB-5 và nhà đầu tư không nên đánh giá rằng đầu tư định cư EB-5 ở Việt Nam cũng giống như Trung Quốc dựa trên niềm tin và tương đối giống nhau ở mô hình tư vấn . Chủ đầu tư dự án EB-5 và các công ty tư vấn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng nhiều nhà tư vấn định cư chỉ mới làm quen với ngành ( và cũng điều hành như nghề tay trái ) và thiếu hiệu quả, là sự thiếu chuyên nghiệp trong cách tiếp cận EB-5.
Nhiều nhà tư vấn chỉ đơn giản là theo đuổi theo thị phần “kiếm tiền nhanh” và mong muốn cung cấp nhiều dự án, đồng thời và/ hoặc nhanh chóng thêm hoặc giới thiệu dự án trên mối quan hệ có lợi dẫn đến sự nhầm lẫn trong thị phần Việt Nam và sự thất vọng của các chủ đầu tư EB-5. Hai vấn đề chính của nhà cung cấp dịch vụ định cư là đang làm quen và vận hành lĩnh vực EB-5 như nghề phụ, chủ đầu tư và nhà đầu tư đang thụ động tìm hiểu không dựa trên hệ thống chính thống nào và cứ tiếp tục nhận thêm nhiều thông tin không được xác thực. Nói cách khác, nhiều chủ dự án đơn giản là không thể giải quyết hết trách nhiệm của mỗi bộ hồ sơ của khách hàng khi đương đơn và/ hoặc luật sư rời Việt Nam. Ngoài ra, khách hàng tiềm năng thường sẽ sắp xếp một vài cuộc họp với chủ đầu tư dự án và/ hoặc luật sư trước khi thực hiện quyết định tiếp theo.
Điều này có nghĩa là cách duy nhất để thành công tại Việt Nam là bằng cách theo sát các dự án này. Tuy nhiên, chủ dự án và công ty tư vấn định cư nên so sánh với hiệu quả hoạt động đầu tư định cư EB-5 được thực hiện tại Trung Quốc (4 cuộc hội thảo ở 4 thành phố khác nhau vào 2 ngày cuối tuần, trở về Mỹ và chờ đợi các nhà đầu tư tràn ngập) đang bắt đầu công khai đặt câu hỏi liệu thị trường Việt Nam có xứng đáng với thời gian, chi phí và công sức. Nếu theo một hành trình tương tự như vậy, Việt Nam sẽ khó mang lại kết quả khả quan. Chủ dự án và các đơn vị tư vấn sẽ lùi lại ý định mở rộng ở Việt Nam vì thất vọng với sự thiếu hiệu quả .
Ngược lại, sự hoàn hảo trong cơn bão của tổng thể về sự phát triển của thị trường Việt Nam, sự gia tăng của EB-5 và sự sụp đổ của thị trường Trung Quốc, nhà tư vấn đã hoàn toàn bị choáng ngợp bởi số lượng dự án và dịch vụ các nhà cung cấp muốn lấy thị phần tại Việt Nam.
Nhiều nhà tư vấn thiếu tiêu chí để thực hiện sự thẩm định đầy đủ của dự án, cá nhân đối phó với khối lượng email liên quan đến EB-5 Hoa Kỳ. Điều này làm cho các nhà cung cấp dịch vụ định cư chọn được dự án mà họ cảm thấy hoàn toàn thoải mái trong việc hỗ trợ khách hàng. Các nhà đầu tư tiềm năng cũng tìm thấy sự choáng ngợp với khối lượng thông tin chung của các dự án EB-5. Khối lượng thông tin quá tải dẫn đến sự nhầm lẫn, và kết quả cuối cùng của các nhà đầu tư tiềm năng không quyết định được sẽ lựa chọn dự án EB-5 nào. Như vậy, thị trường EB-5 Việt Nam đang nằm ở ngã tư đường: có thể phát triển và tăng cường, hoặc nó có thể là nạn nhân chính để không thành công được.
Ngoài ra, bốn điều kiện như những cơn gió biển làm lu mờ thị trường Việt Nam và ngăn không cho nó đạt được tiềm năng:
- Không chắc chắn về tương lai của chương trình trung tâm vùng. Một số đương đơn ở Việt nam cho rằng sự hết hạn của chương trình trung tâm vùng hiện có có thể tiếp tục được gia hạn vì đã có hơn 10 lần gia hạn cho chương trình hiện hữu từ 30/9/2015. Quan điểm về sự thay đổi trong chính sách là khá hợp lý. Tuy nhiên, những mâu thuẫn chính trị tại Hoa Kỳ đã dẫn đến việc các chương trình trung tâm vùng không ngừng đươc gia hạn, dẫn tới sự chủ quan và nhiều lý do khác để trì hoãn trong vấn đề thúc đẩy chuẩn bị đầu hồ sơ và quyết định đầu tư. Đây là một logic và quan điểm có thể thông cảm. Suy nghĩ logic là: nếu thời hạn tiếp tục được gia hạn, rõ ràng là thời hạn có nghĩa là không có thời hạn, vì vậy có nên vội vàng?
- Sự gia tăng không thể tránh khỏi ở mức tối thiểu số tiền đầu tư có thể giảm lợi ích tổng thể của nhà đầu tư, tác giả lạc quan rằng sự gia tăng này sẽ không giảm số lượng hồ sơ.
- Sở Di Trú đã ban hành hướng dẫn chính thức để mong đợi áp dụng ngày giới hạn cho công dân Việt Nam. Do đó, vấn đề trục xuất đã giết thị trường EB-5 của Trung Quốc. Việt Nam có thể bị ảnh hưởng bởi “Ngày Xét Duyệt Cuối Cùng” ở đâu đó trong phạm vi tháng 7, 2014, giống hệt như Trung Quốc. Dự kiến ngày 1 tháng 10, 2018 sẽ phân bổ 10,000 Visa mới cho năm tài chính 2019, khiến “ Ngày Xét Duyệt Cuối Cùng” sẽ rơi vào khoảng cuối năm 2015 hoặc đầu năm 2016. Tác giả tin rằng sự thay đổi đó sẽ có tác động tiêu cực đáng kể lên thị trường, vì nó sẽ khiến nhà đầu tư có thêm lí do để chần chừ. Những nhà đầu tư thực sự quan tâm đến EB-5 ở Việt Nam không đồng ý và tin rằng sự cắt giảm sẽ thực sự thúc đẩy lượng khách hàng ngày càng tăng vào thị trường EB-5 ở Hoa Kỳ.
- Các dạng định cư khác như E-2, EB-3 và L-1 đang gây trở ngại trong thị trường Việt Nam. Ngày càng có nhiều nhà tư vấn định cư ở Việt Nam theo đuổi lợi nhuận – không có sự hiểu biết thực sự và cách thức quy trình hoạt động – đã bắt đầu tiếp thị E-2, EB-3 và L-1 nhanh hơn, rẻ hơn và đường dễ dàng hơn đến Hoa Kỳ so với EB-5. Tác giả lo sợ cường độ của các tiếp thị này sẽ nỗ lực tăng lên một lần sự trái chiều và gia tăng số tiền đầu tư tối thiểu, trở nên không lay chuyển được thực tế.
Kết luận
Việt Nam có thể tốt và thích hợp cho thị trường EB-5, tuy nhiên, chỉ khi mọi người sẵn sàng chi một khoản tiền lớn vào một dự án không rõ được thời gian hoàn thành. Nó có rất nhiều thách thức đối với ngành này như nêu ở trên, tuy nhiên – nếu không được giải quyết đúng – nó sẽ ngăn chặn sự trưởng thành chung của thị trường. Việt Nam có thể sẽ gặp rủi ro khi thị trường Trung Quốc quay trở lại cuộc đua, và thị trường Ấn Độ tiếp tục phát triển nhanh. Bữa tiệc có thể kết thúc giống như cách nó bắt đầu
Tác giả:
BRANDON MEYER
Đối tác, định cư toàn cầu Fakhoury (PARTNER, FAKHOURY GLOBAL IMMIGRATION)
